Riya Nedir

İnsan zaten yaptığı kötü amelleri, işlediği kötülükleri kimsenin görmesini istemez. Yapılan iyi, güzel amellerde; yapılan ibadetlerde kişi ve Allah ile arasındadır. Bunları diğer kişiler görebilir, takdir edebilir. Ama sırf birileri görsün diye, sadece başka kişiler beni takdir etsin diye, ben de bundan beğeni alayım bir çıkar sağlayayım diye ibadet etmek, iyilik yapmak riya demektir.

Kur'an da riya olarak geçmese de riya yapmak manasında kullanılan ayetler vardır. Hatta namazlarda okuduğumuz kısa surelerden olan Maun suresinde bundan bahsedilir;

"Yazıklar olsun o namaz kılanlara ki, Onlar namazlarını ciddiye almazlar. Onlar (namazlarıyla) gösteriş yaparlar." (Maun suresi, 4. 5. ve 6. ayet)

"Ey iman edenler! Allah'a ve ahiret gününe inanmadığı halde insanlara gösteriş olsun diye malını harcayan kimse gibi, sadakalarınızı başa kakmak ve gönül kırmak suretiyle boşa çıkarmayın..." (Bakara Suresi, 264. ayet)

Riya yapmaktan sakının

Riya yapmak anlaşıldığı üzere hem ahlaki olarak hemde dinen olumsuz bir davranıştır. Eğer kişi yaptığı ibadetlerine riya karıştırıyorsa bu ibadetlerin sevabı azalır belkide ibadetlerin bir hükmü olmaz. En iyisini Allah bilir.

Örneğin sırf gösteriş olsun diye, bir çıkar, mevki, bir saygınlık kazanmak için birilerinin yanında namaz kılıyorsa o namazın sahih olduğunu söylemek mümkün olmayabilir. Namaz sadece Allah için yapılan bir ibadettir. Zaten yukarıda yazdığımız ayetlerin mealinde gösteriş için namaz kılanlar kınanmıştır.

Riyanın en üst seviyesi insanları münafıklığa doğru götürür. Zaten münafık demek inanmadığı halde inanıyor gibi görünmektir. Bu şekilde yapılıyorsa riyadan da çıkarak burada münafıklıktan söz edilir. Bir kişi Allah'a, Kitaba, Peygambere inanmıyor, bunları inkar ediyorsa ve buna rağmen sırf gösteriş, makam mevki için namaz kılıyorsa ne onun namazı olur, ne riya olur; bu münafık bir kişidir.

Peygamber Efendimiz'in (Sav) riya hakkında hadisleri bulunmaktadır. Hz. Peygamber (Sav) gösteriş için ibadet yapıp ve hayır işleyenlere;

"Ey riyakarlar! Dünyada amellerinizi gösteriş olsun diye kimin için yaptıysanız gidin onu arayın, bakalım bulabilecek misiniz?" (Müsned)

Ayrıca başka hadisinde;

"İbadetlere riya karıştırmayın ki amelleriniz boşa gitmesin" buyurmuştur. (Deylemi)

Zorla yapılan bir ibadet riya sayılmaz. Zorla derken örneğin bir baba ergenlik yaşına girmiş oğlunu namaz kılması için zorluyorsa ve çocukta abdestini alıp namaz kılıyorsa bunda riya yoktur. Veya biri arkadaşının isteği üzerine cuma namazına gidiyor ve cuma namazı farz olduğunu bilerek, Allah rızası için kılıyorsa bunun sevabını alır. Ama kişinin abdestle, namazla alakası yok ve sadece patronuna görünmek için, ondan beğeni almak için cuma namazına gidiyorsa buna riya karışır.

Çevremizde bizde maalesef bunlara rastladık. Gösteriş için namaza gelen, namazı nasıl kılacağını bilmeyen, namazda bir ayet, bir dua okumayan, namazın farzlarını bile tam yerine getirmeyen hatta abdest bile almadan namaza gelenlere öğrencilik hayatımızda olsun, iş hayatımızda olsun maalesef şahit olduk. Bu kişileri tabi ki uyardık, riya nedir anlattık, yanlış olduğunu söyledik. Allah onlarda en kısa zamanda hidayet versin.

Rabbimiz, bizleri ibadetlerimizi ihlasla yapanlardan eylesin. Amin.